۸۶ - دين ين کوکونو بو گون قازماليًييًق
دين ين کوکونوبو گون قازماليًييًق
1149 *- ۴۷۸- نجی بنده باخيًن!
ماهاتما قاندی ايشه يارامادی،
تانریًسيًنی قورآندا آرامادی،
بو سببدن سونوجا وارامادی.
تانريًنی آنتی قاديًن قورآندا بول،* <
(تانريًنی آنتی اينسان آيه ده بول،)
ائششک آختارما کی، الدن گئدر چول.
1150
اينسانی اينسان ائدن دوزلويودور
دوزلوک هر بير اينسانيًن اوزلويودور
منليک نيته ليگی نين ... گوزلويودور
منليک اينسانليًغی نيًن ديلمانجيًديًر <
يوخسا اوزگه نيندير کی، يابانجيًديًر
1151
اينسانليًغی چورودن سرمايه دير <
سرمايه اوچون سومورو قايه دير
يازديًرديًغی ... آنتی قاديًن آيه دير
ظاليًميًن اينسانليًغی چورويوبدور
اينسانليًغی نيًن ديلی قورويوبدور
1152 *- آذرين ۲۱-ی ۱۳۲۵
پيس منليک سرمايه نيًن منليگیدير
سوموروچو قايه نين منليگيدير
آنتی قاديًن آيه نين منليگيدير
مانقورتون منليگی اوزگه منليکدير <
منليگی نين ياسی اونا شنليکدير*
1153
منليک اولدوررلر کی، مانقورت اولا <
منليک اولدورن اوچون روبوت اولا
ايستمزلر کی، دده قورقود اولا
مانقورت اوز حاقلاری ايله ياد اولار
چونکو منليگی باشقا شکيل بولار
1154
موسلمان قاديًنيًن منليگی اولوب <
چونکو آنتی قاديًن شکلينی بولوب
تاپدانميًش حاقلاری ايله ياد اولوب
اوزونه قاييًدان اولو خورتلايار
آنتی قاديًن آيه لری اودلايار
1155
هر کس ايستر کی، اوزو تکين اولا
تاپدانميًش حاقلاريًنی گئری آلا
دوشمنینه قارشی ساواشا دالا
هئچ بير اينسانيًن اوزو دينچی دئييل <
چونکو کوله اولماغا ائتمز مئييل
1156
هر بير اوزلويون بللی منليگی وار
منليک ايشقالچيًنی ائويندن قووار <
(منليک جهالتی بئينيندن قووار)
دين منليک اولدورر کی، ائده داوار <
هر اوزلويو اوز منليگی قورويار
منليگی اولدوکدن سونرا چوروير
1157
منليک اولدوررلر کی، يونه لده لر
قاتيلين ساققيًزيًنی چئينه ده لر
آرازيًن اوره گينی گوينه ده لر
دينچی قاديًن اوزونه تور توخويار
آنتی قاديًن آيه لری اوخويار
1158
بيزيم محممد امين رسولزاده
دئدی "تورکجه قورآن يئتسين ايمدادا*
اون ايکی اوغول، بير قيًزدا وار فايدا."؛**
رسولزاده آنتی قاديًن ائرککدی
ميللی- دئموکراتلار اوندان ال چکدی
*- "ميللت و دين"- ديريليک ژورنالی، نومره ۷،
۱۶ دکابر ۱۹۱۴ محممدامين رسولزاده
**- "ميللت و تاريخ" – ديريليک ژورنالی، نومره ۸،
۱ يانوار ۱۹۱۵ محممدامين رسولزاده
1159
بيزيم ميرزه فتحعلی ايله جليل
دينين موللاسيًنی ائتديلر ذليل
دينه توخونماديًلار اولا زاييل
دين يازقی حاققيًنی وئرر اوزگه يه <<<
کی روس يازقی يازا تورکه، لزگی يه
1160
آنتی شريعتچی جليل دينچييدی
دينچی اولدوغو اوچون لئنينچييدی
سومورگه چی لئنينين قيًليًنجييدی <
دينچی دئير کی، "آد منيم، يار سنين"
"آتاجاغيًن سوموک منيم، کار سنين"
(بو گونکو فئدئرالچيًلاری دا ايچرير.)
1161
ايشقالچی لئنينين ... آتشی سوندو
فئدئراليزمی قيًزيًل بوشقابدا سوندو
تورک ديلينده تحصيل حاققی وئردی، جيبينی يوندو
تجروبه سيز جليلی قيًناماييًن!
سيًنانميًش فئدئراليزمی سيًناماييًن! <
1162 *- بوتپرست ليگه سون!
محممدامين ين سهوينه گوز يوم!
تجروبه قازانميًش ائلچی بی دن اوم!
ايسلامی رئقلام ائدن سهوينی گوم!*
دينه ساتما چاغداش هدفيميزی:
ميللی- مدنی اينکيشافيًميًزی.
1163
خمينی يالانلار ايله بزه ندی
دوخسان سککيز فاييز سسی قازاندی <<<
بير فاييزين ايستگينه اوزندی
دينچی گئريچی صينفه ليدر سئچر
گئريچی صينفين ليدری ... قان ايچر
1164
جهلدير کی، اينسانی دينچی ائتدی
ايشقالچيًدان يانا لئنينچی ائتدی
آغيًل فينلاندييانی فينچی ائتدی
اينسانليًق حاقلی نيًن حاققيًنی وئرر
منليک حاقسيًزی وورار يئره سرر
1165
دين ايستر کی، کوله سی کوله قالا
تارلا تکين دوغا ارينه بالا
ايستمز ايستيقلال حاققيًنی آلا
آنتی قاديًن ائرکک ده قورآن يازا
اينسانليًغيًن قانونلاريًنی پوزا
1166
دينسيز اوز يازقيًسيًنی اوزو يازار
اوزگه نين يازديًغی يازقيًنی پوزار
اوزگه نی بزه ين اوزو لوت گزر
دينين کوکونو بو گون قازماليًييًق
چونکو اوز يازقيًميًزی يازماليًييًق
1167
ايستيقلالچی اوز يازقيًسيًنی يازار
فئدئرالچی يازانی "مرکز" پوزار (اوزگه)
رقيب رقيبی نين کوکونو قازار
يوردون طالئيی ايله اويناماييًن! <
(خالقيًن طالئيی ايله اويناماييًن!)
دوشمنيًن ساققيًزیًنی چئينه مه يين!*
*- قيزيل بوشقابدا سونولان فئدئراليزم.
1168
آذربايجان تورکونون اولکه سی وار
ايراندان آيريًلاجاق بولگه سی وار
فارسيستاندا دستکچی کولگه سی وار
بوتوو آذربايجاندان يانا بو گوج
ايراندا قالماغی سايار بويوک سوچ
1169 *- ۱۲ دکابر ۱۹۴۶
تورک يوخلاميًشدی کی، حاققی يئييليب <
بوتوو آذربايجان اوچون آييًليًب
بوتووچو سسی تورانا ياييًليًب
"بيرليک" لازيًم دئييل تورک ايله فارسا
کی اوتوز مين سيلاحسيًز تورکو آسا
ميللی بايراميًنی دونده ره ياسا* (تجروبه)
1170
تورکه ميللی پول لازيًمديًر تانک آلا (اوردو)
آغيًر صنايهً قوردورماغا دالا
آسيًلی ليًغيًن حالواسيًنی چالا
بو نئچه آنا حاق ساتيًلسا يادا
او "ميللی حوکومت" بنزر قاووادا
1171
تورک BMT- نين عوضوو اولماليًديًر
اوز ديلينده سازيًنی چالماليًديًر
هاييًنا های وئرن دوست بولماليًديًر
ديًش پوليتيکا ساتيًلسا اوزگه يه
قاووادليًق حاققی وئريلر ... لزگی يه
قيًزما پيسی پيس گوسترن گوزگويه
1172
اوزگه اوزگه يه تهلوکه يارادار <
رقيبی نين مئيدانيًنی دارالدار
اينکيشافی نيًن گونونو قارالدار
ميللی اولماسا امنييت اورقانی
... قورخويا اوغرادار آذربايجانی
1173
تجروبه سيز، بيليکسيز قلم آزار
زير- زيبيللی کيلولوق يازی يازار <
چور- چوپو ديًشلايار دالغالی خزر
آرازيزم هم زير- زيبيلی ديًشلايار
هم ده خسته اوزه رينده ايشله ير.
04.12.2010 بالتاجی آراز
"مذهب و حقيقت""... من دونیانین بوتون بؤیوک دینلرینده اولان اساس حقیقتی قبول
ائدیرم. اونلارین هامیسینین تانری طرفیندن گؤندریلدیگینه اینانیرام....
قانونون اؤزو هم ده قانون یازانین اؤزودور و او دا تانریدیر. بیز قانوندان بیر شئی بکله-
ییریکسه، بونونان بسیط آنلامی اودور کی، بیز قانونو تانییب اونا اویماغا چالیشیریق....
منیم گؤروشومده تانری حقیقت ومحبتدیر. تانری اخلاق و یاخشیلیقدیر. تانری قورخماز-
لیقدیر. تانری آیدینلیغین و یاشامین قایناغیدیر. آیریجا، بونلارین اؤتهسینده دیر هم ده.
تانری ویجداندیر. حتّی اینانجسیزلیق و مذهبسیزلیک ده تانریدیر... تانری سؤز و عاغیل
سینیرلاری نین دیشیندادیر. اونون شخصی ووجودونا احتییاجی اولانلار اوچون اؤزل بیر
تانریدیر. او، اثرلرین ان تمیزی، ان آرینمیشیدیر. او، یالنیز اونون وارلیغینا اینانانلار او-
چون واردیر. بوتون اینسانلار اوچون او، هر شئیدیر. او، بیزیم ایچیمیزده، عئینی زاماندا
بیزدن اوستوندور. بیزیم اؤته میزده دیر. تانری عذاب چکمک دئمکدیر. او، دؤزوملو هم
ده وهملیدیر... اونونلا ایلگیلی آیمازلیغین(جهالتین) بیرآنلامی یوخدور. سون درجه با-
غیشلایاندیر. چونکو سورکلی بیزه تؤوبه قاپیسینی آچیق قویموشدور. او، دونیانین تانیدیغی
ان بؤیوک دئموکراتدیر. چونکو او،بیزی اؤزگور یاراتمیشدیر. یاخشیلیق و کؤتولوک
سئچیمینده او، بیزی سربست بوراخمیشدیر. او، ان بؤیوک زالیمدیر. بیزی اؤز ایراده میز-
ده اؤزگور بوراخسا دا چوخ دار بیرمئیدان اؤنوموزه آچمیشدیر. یالنیز اونون سئوینجی
اوچون ایشلر گؤرمه میزه اولاناق ساغلامیشدیر....
... منیم گئرچک آقام و یؤنلندیریجیم اولان تانری ایله همسفر اولماغا قرار وئردیم.
او چوخ قیسقانج بیر آقادیر و کیمسه نی اؤز مولکونه شریک ائتمز. بو اوزدن ده هر کس
بوش اللرله، تسلیم روحلا و آرینمیش نییتله اونون حوضورونا گئتمه لیدیر...."
ماهاتما قاندی (ترجمه ائدن: گونتای گنجالپ)